UĞUR CANBOLAT
AHLÂK-I HASENE erleri, hakimiyet ahlakını kavrayan kişiler arasından çıkarlar. Hakîm ve hikmetli olmayı, bilgiye dayalı hareket etmeyi, yerli yerindelik duygusunu geliştirip pekiştirerek başkalarının efendiliğini reddedip ilahi emirlerin hükmü altına tam bir teslimiyetle girerek kendisinin efendisi olmayı başarmak temel hedefleridir.
Bu sultan-ı hakikiyi bilip kabul ederek her türlü şer güce karşı kıyam edip kendine sultan olmak yani sorumluluk almak demektir. Kendisinin efendisi olmayan başkasının kölesi olacağından iradesi sakatlanır. Özgürlüğü heba olur. Kendisinin efendisi olarak Allah’a kul olmak yerine gayrıda ne varsa onlara köle yazılır.
Güzel ahlak yolcuları sağlam hükmederek nefsin isteklerine ve şeytanın hilelerine el koyar. Sultan olduğunu gösterir. Bu menetmek demektir ki, erdem yolcularının temel vasıflarındandır.
Menetme bilgeliği ve pratiği kazanamayanların kabullerinin de sağlam olmayacağının idrakinde olan güzel ahlak yolcuları bu konuda farka gelirler. Kendisine hâkim olmadan başka hususlarda hükmünün geçerli olmayacağının şuurundadır. Doğru kararlar verebilmek ve bunun arkasında dağ gibi duracak yüksek bir iradeye sahip olmak yüce kitabımızdan aldığı sağlam verilerle ancak mümkün olacağının bilincindedir. İlimde kemâl noktaya erişerek amelde de kemâl bulup cemale ulaşmak için zaruridir. Hikmet dengesi olarak da tarif edebileceğimiz bu kıvam ise insanı aziz eder. İzzetle yaşamayı getirir.
Hâkimiyet ahlakına ulaşmak bu sebeple asla vazgeçilemeyecek kutsi bir hedeftir. Fahr-i Kâinat Efendimizin izinde yürüyüp kulluk sırrına bürünmek bu hükmetme becerisini elde etmekle ancak bu şekilde mümkündür.
Akıl ile kalbin barışıp imtizaç etmesi bu hükmetme hüneriyle ortaya çıkar.
Ruh ve nefsin hakikat üzere sulh sağlaması yine buna bağlıdır.
Hükmedenlerin en hayırlısı olan Allah’ın hükümlerine tam bir uygunluk içinde kişinin duygu ve düşüncelerini düzenlemesi, kuru fiillerini güçlü bir imanla amele dönüştürmesi yüksek ahlak yolcularının en kalbi neşesidir. İsteksizlikle değil tam bir şevkle bunları yapar.
Rabbimizin yüce kitabında bildirdiği ve Efendimizin bizlere duyurup uyguladığı emir ve yasakları, helal ve haramları, öğüt ve tavsiyelerini baş tacı yapmak hakimiyet ahlakının en önde gelen prensipleridir.
Allah’ın hükümlerini farklı tevil ve çekiştirmelerle oraya buraya çekenlere yüz vermemek yine bu hakimiyet ahlakının bir gereği iradeyi sağlamlaştırmış olmanın açık bir göstergesidir.
Hayatı iyileştirmek kişinin bu emirler çerçevesinde evvela kendisinin iyileşmesiyle ancak meydana gelir. Başkalarını düzeltmek kendini düzeltmekle başlar. Bu aynı zamanda kişinin kendini gerçek dışı bilgilerden asude kılarak uzak kalması, nefsin isteklerinden kendini alıkoyması, duygu ve düşüncelerini ilahi buyruklara göre tanzim etmesi yani hakimiyet ahlakı şuuruna erişerek imanın güçlenmesi, zenginleşmesi demektir.
Ey hakikat yolunun hakimiyet ahlakına erişmek isteyen yolcusu!
Eğer sen de güzel ahlak erleri gibi bu yolda istikamet üzere ilerlemek istiyorsan tüm sözlerin vahye uygun olmalıdır. Fiillerin adalet üzere tecelli etmelidir. Hilm yani anlayış ve yumuşaklıkla muamele üzerine kurulmalıdır. Hakimiyet ahlakı aynı zamanda manen erişkinlik demektir. Olgun davranma yetisi kazanmaktır. Doğruları yanlışların içinden hikmetle ayrıştırıp arkasında iman gücüyle sağlam durmak demektir.
Hakimiyet ahlakının Rabbimizin tüm yarattıklarının değerini bilerek onları yaratıcısına nispet ederek muamele etmektir. Zulme bulaşmamaktır. Kâinat arkadaşı olmanın hakkını vermektir.
Hakimiyet ahlakının çelişkilerden kurtularak berrak yaşamak olduğu bilincine ulaşıp fiillerini bu seviyeye çıkarmak yüksek erdem yolcularının en mühim erdemidir. Sen de bu yoldan ilerlemelisin.
Tutarsızlıklarını vahiyle tutarlı hâle getirmelisin. Nefse yenilmemek, onun hakimiyeti altına girmemenin hakimiyet ahlakına ulaşmaktan geçtiğini aklından çıkarmamalısın. İzzet ve şerefin böyle elde edileceğini unutmamalısın. Pişmanlık duyarak gerçek anlamda tövbe edebilmenin de hakimet ahlakına sahip olmakla mümkün olacağı şuuruna erişmelisin.
Unutmamalısın ki, yine tüm hayatını vahiyle tam bir uyum ve ahenk içinde memnun olunacak, rızaya ulaşacak şekilde yazdırmak yine hakimiyet ahlakına verdiğin önemle ölçülür.
17.10.2025