UĞUR CANBOLAT
AHLÂK-I HASENE erleri, delil konusunda kendisini netleştirmiş insanlar arasından çıkarlar.
Bu konuda muhkem bir kale gibidirler.
Yolunu izledikleri Ahlâk-i Muhammedi’den bir nefes bile ayrı düşmemek için bu hususta hem akıllarını hem de kalplerini mutmain kılmak onlar için çok mühimdir. Zira bu konuda yaşanacak bir tereddüt veya delili tahlil etme hususundaki gaflet ve yetersizlik yürüdükleri yolun tümünü etkileyebilir.
Bu konuda sağlam bir kulpları olmadıkları zaman her yönden gelen telkinlere açık olacaklarından ne vakit ne yapacakları, neye nasıl inanacakları hususunda bir kaos meydana gelebilecektir.
Güzel ahlak yolcularının kalpleri karışık değildir. Her daim net olurlar.
Yürüdükleri yolda bu kararlılıkları onları sabit kılar. Dış etkilerden etkilenmemelerini sağlar.
Hevesleri belirleyici değildir. Duygusal dalgalanmalara kalplerini terk etmezler.
İkna olmadıkları ve hakkında kesin bilgiye sahip olmadıklarının peşinden gitmezler ki, bu Allah’ın müminler üzerindeki buyruğudur.
Bu emri yüklendiklerinden ellerinde mevcut bulunan ve kesin delil olduğuna iman ettikleri Kur’an-ı Kerim dışından gelebilecek önerileri bu kesin kanıtın tartısında tartarlar.
Kararlarını buna göre verirler zira onlar için Kur’an-ı Kerim asıldır.
Bu asla muhkem bir iman ve güvenle bağlı olduklarından başka şeylere ikna edilmeleri güçtür.
Delilden amacın gerçeğe götürmek olduğunu bildiklerinden Allah’ın Nebi’leri yoluyla iletmiş olduğu vahyi en sağlam delil olarak kabul ederler ve buna sıkı sıkıya bağlıdırlar.
Yüce kitabımızı anlayarak okuyup yaşama taşıma konusunda kararlı olduklarından Rabbimiz bu ihlasları ve gayretlerinden ötürü onlara bilmediklerini de öğretir.
Yüksek erdem yolcuları sahih bilginin yani katışıksız verinin talibidirler.
Gizemlere, bilinmezliklere yüz vererek malayani heyecanların peşine düşerek kendilerini perişan etmezler. “Bunu ilk kez açıklıyorum, daha evvel bizden başkası bilmiyordu” gibi şeytani çapalara zihinlerini açmazlar. Rabbimizin açık olduğunu söylediği, mübin olarak tanımladığı vahyi kendi hevasına göre oluşturduğu retoriklerle anlatanlara itibar etmezler.
Kur’an’a tam iman etme konusunda metindirler.
Güzel ahlak yolcuları için bağlayıcı olmayan bir metnin iman edilme değeri yoktur.
Herkese göre farklı konuşan bir metne bu sebeple yakın durmazlar.
Ayrıca onlar açıklayanın açıklanandan üstün olduğunun idrakinde olduklarından kendine ne tür payeler verirlerse versinler açıklayanların gizli kibir öznesi olduğu anlatımlara kulak asmazlar.
Güzel ahlak erlerine göre Kur’an; hayatı, ölümü, varlığı, yokluğu, yaratılışı hasılı her şeyi açıklayan olduğundan ayrıca onu en iyi ben açıklıyorum diyenlerin delilden yoksun olduğuna inanır ve onlara üstünlük atfetmez ve söylenenlerin kendi kısır anlayışları olduğunu bilirler.
İşte bu sebeple delil konusunda tutarlı kanaatleri vardır. Vakaları okuma becerileri gelişmiştir. Ayrıştırma hassasiyetleri yüksektir. Neyin güçlü neyin zayıf olduğunu hemen kavrarlar. Kat’i delil ile zannî deliliğin ayırdına hemen varırlar. Emareleri anlarlar. Hüccet olma niteliğine bakarlar. Aklî ve naklî delilleri sağlam bir ölçü ile ölçerler. Bir şeyin kesinliğini vahyin verilerine göre takdir ederler.
Ey hakikat yolunun delil tahlil etme konusunda kendisini yetkinleştiren yolcusu!
Eğer sende güzel ahlak yolcuları gibi istikametini bozmadan ilerlemek istiyorsan yol göstermek demek olan, kılavuzluk manasına gelen delil hususunda sürekli uyanık olmaya devam etmelisin.
Bir şeyin neye delalet ettiği hususunda Kur’an’dan ve O’nu bize getiren Fahr-i Kâinat Efendimizin uygulamalarından şaşmamalısın. Mantık kıyası konusunda kendini geliştirmelisin.
Hayata imanınla doğru şahitlik yapabilmen için temyiz vasfına tam erişmelisin.
Neyin vahye mutabık olup olmadığını iradeni kullanıp kanıta dayalı olarak karar vermelisin.
Yanlış his ve başkaları tarafından coşturulup pompalanan vahye uymayan yorumların pençesine düşüp imanını boşa çıkarmamalısın.
Yüce kitabımızın hem sana hem herkese yetecek en büyük burhan olduğundan asla en küçük bir şüpheye dahi düşmemelisin. Bilmelisin ki, bu Kur’an’a olan sağlam sadakatindir.
23.01.2025