UĞUR CANBOLAT
AHLÂK-I HASENE erleri iman ettikleri kitabın muhteşem bir yüzleşme kitabı olduğunun bilincine erenler arasından çıkarlar. Onlar İlahi Kitabı haşa bir nevi ansiklopedi gibi ihtiyaç halinde bakılan bir bilgi kitabı olarak gören değil her türlü yüzleşmeyi sağlayan bir bilinç kitabı olduğunun bilincindedirler.
Önüne bu şuurla otururlar. Bu dikkatli bilinçle okur, yüzleşir ve anlamaya çalışırlar.
Hayata tuttuğu aynada kendilerini görüp sağa sola çekiştirip temelsiz tevillere yönelmeden kendileriyle yüzleşip hesaplaşırlar.
Güzel ahlak erleri sevaba dayalı yüzeysel okumalarla yetinmediklerinden hasta olan kalplerini buradan aldıkları reçetelerle nasıl tedavi edecekleri hususunda ciddidirler.
Yüce kitabımızın ilk muhataplarına neleri nasıl söylediği konusunda iyi bir okuma yaptıklarından “Maruf” konusunu gözden kaçırmazlar. Aklın güzel ve yararlı gördüğü, toplumun huzurunu bozmayan hatta onları pekiştirerek evrensel prensipler haline gelen anlayış, tutum ve davranışları onaylaması üzerinden hareket ederler.
Kur’an-ı Kerim ilk geldiği toplumu birden ve bütünüyle değiştirmek yerine “Furkan” özelliği sebebiyle yanlışları doğrulardan ayıklayarak onları sadeleştirip devam etmelerini emretmesini önemserler.
Bunun ilk muhatapları kendileriyle yüzleştirdiği gerçeğini kenara koymazlar.
O gün yaşanan doğruların ve yanlışların karmaşasını ortadan kaldırmak ve ayıklamanın sahih bir yüzleşme olduğunun şuurundadırlar ve sahabeleri bu açıdan değerlendirirler.
Güzel ahlak yolcuları gerçek dinle tanışmanın Kur’an’ın önerdiği yüzleşmeyle mümkün olduğunu okumalarında görür ve dönemin tarihini de inceleyerek bunu teyit ederler.
Ataların söylediklerinin her zaman doğru olmadığı bilgisiyle körü körüne geçmişe bağlanmanın yanlışlığının görülmesini sağlayarak bu yüzleşmenin neticesinde onları ayıklama yapmaya, yanlışları söküp atarak doğruları sürdürmeye yöneltir. İnsanlığın âdet hâline getirdiği yanlışları ortaya koyarak onlarla olan bağları koparmayı sağlar. Uydurma temelsiz rivayetlerin, hikâyelerin, sır anlayışının sağlamasını vahyin kesin bilgisi ve Fahr-i Kâinat Efendimizin muhteşem uygulaması üzerinden çözümlemeye yöneltir.
Bu muhteşem yüzleşme dönemin Yahudileri, Hristiyanları, müşrikleri ve münafıkları için geçerli olduğu gibi bugünün inanmışları olan bizler içinde aynıyla işlevseldir.
Vahiy o günün muhataplarını her gün gördükleri deve üzerinde, gökyüzü üzerinde, su üzerinde ve pek çok başka konularda sorular sorarak tekrar bakmalarını isteyerek yüzleşmeye davet eder.
Mümin olduk diyenlere hayır henüz olmadınız müslim olduk deyin gibi önermelerle bunu yapar.
Savaştan kaçınanlar için yine aynı şey söz konusudur.
Yüce kitabımız dinin fıtrat olduğunu hatırlatarak onun üzerine attığımız örtüleri kaldırmamız için önerilerde bulunur ve sürekli bir yüzleşmeye tabi tutar. Düşünmez misiniz, aklınızı kullanmaz mısınız şeklindeki ciddi ikazlarla yine aynı şekilde yüzleşmemizin peşini bırakmaz.
Ey hakikat yolunun Kur’an’ın bir yüzleşme kitabı olduğuna inanmış yolcusu!
Sende güzel ahlak yolunun erleri gibi olmak istiyorsan yüzleşmekten kaçmamalısın. Sorulara kulak tıkamamalısın. Vahyin kullandığı metafor ve deyimlere odaklanmalısın.
Nübüvvet ile şereflendirdiği elçilerinin kitapta yer alan öykülerinin dilini çözerek nasıl bir yüzleşme örneği olarak bizlere sunulduklarını idrak etmelisin.
Peygamber dualarında yer alan pişmanlıkların, tövbelerin nasıl bir yüzleşme sonrasında ortaya çıktığını ve bugün bizlere bu hususta neler söylediğini duymalısın.
Yine Kur’an’ın ikili anlatım sisteminin bizi düşünmeye nasıl sevk ettiğini yani yüzleşmeyi sorularla ve aklı çalıştırarak nasıl başarmamızı istediğini görmezden gelmemelisin.
Bir yüzleşme kitabına sahip olan mümin olarak yüzleşmekten kaçmanın aslında hiç bu kitabın söyledikleriyle muhatap olmamak anlamına geldiğini öğrenmelisin.
Bu kitabın yüzleşmeler yoluyla O’nu taşıyan Resulleri bile nasıl eğittiğini ve dinamik bir imanın sahibi olarak bize örnek olarak sunduğunu görmemezlikten gelmemelisin.
Başka türlü Ahlâk-ı Muhammedî çizgisinde bir inanmış olamazsın.
05.09.2024